3. Volkshuisvesting

Wonen wordt ook in Rotterdam steeds minder betaalbaar en toegankelijk. Dit ligt niet aan migranten of “scheefwoners” maar aan politiek beleid. Onze politieke en economische elite kiest er bewust voor om onze betaalbare woningvoorraad af te breken en huisvesting te verkopen aan de hoogste bieder.

Vrijwel alle partijen in Rotterdam hebben zich verbonden aan de “Woonvisie”. Dit plan voor de sloop, verkoop en liberalisering van tienduizenden woningen is een ramp voor de Rotterdammers. Het heeft als doel de stad te zuiveren van Rotterdammers met lagere- en middeninkomens en een Rotterdam te realiseren dat enkel nog toegankelijk is voor een kleine groep rijken. De middeninkomens, zoals zorgmedewerkers en leraren, worden door de fors stijgende huur- en koopprijzen uit de stad verdreven. In 2016 waarschuwden we al voor de gigantische gevolgen van de sloopplannen. Met de landelijke wooncrisis die de afgelopen jaren aan de oppervlakte is gekomen worden die gevolgen enkel pijnlijker.

Deze vrije markt in wonen heeft gefaald. Het betekent enkel vrijheid voor een kleine groep projectontwikkelaars, investeerders en huisjesmelkers, die zonder oog voor het algemeen belang huren kunnen verhogen en wijken platgooien om zo gigantische winsten op te strijken. Door dit beleid is Rotterdam van een stad met een overschot in woningen veranderd in een stad met een oplopend tekort.

Tegenover dit rampzalige beleid zetten wij een socialistische visie op volkshuisvesting. Wij willen een noodplan “betaalbaar wonen” waarmee we inzetten op de bouw van betaalbare woningen, in plaats van de sloop. Wij willen een woonvisie die uitgaat van het vergroten van de betaalbare, collectieve woonvoorraad, een woonvisie die torenhoge prijzen beteugelt, waarbij tot 3 keer modaal de woonlasten maar een-derde van het inkomen vormen. En ‘huisjesmelkinstellingen’ zoals vele corporaties onder democratische controle en beheer van de bewoners wordt gebracht. Hierbij laten wij ons inspireren door steden als Wenen en Berlijn, waar het uitbreiden van de collectieve woningvoorraad op de agenda staat of al gerealiseerd is. Ook putten wij hoop uit de Rotterdamse traditie van socialistische volkshuisvesting waarbij voor en na de Tweede Wereldoorlog werd gewerkt aan een uitgebreid programma van sociale huisvesting.

Maatregelen tegen de wooncrisis op de korte termijn

• Huur bevriezing. Voor de komende 4 jaar komt er geen huurverhoging in de sociale-, kamer- en de vrijehuursector. De huurstop van 2021 wordt hiermee doorgezet.
• Stop de sloop. Stop de sloop van betaalbare woningen en draai alle sloopplannen die nu in de steigers staan terug. Alleen woningen waarvan de kosten van het renoveren niet opwegen tegen de kosten van sloop-nieuwbouw, komen in aanmerking voor sloop. Bij mogelijke sloop van betaalbare woningen stellen we als voorwaarde dat hiervoor minstens evenveel woningen terugkeren in dezelfde prijsklasse.
• Einde huurliberalisatie. Stop per direct de huurliberalisatie, 70 tot 80 procent van de maximaal redelijke huurprijs is voldoende om woningen tot in lengte van jaren goed te blijven onderhouden. Verkoop van huurwoningen alleen via maatschappelijk gebonden eigendom voor een sociale prijs, waarbij de koper terugverkoopt aan de woningbouwcorporatie als deze verhuist.
• Gemeentelijke noodbouwplan. Start een gemeentelijk noodbouwplan betaalbare woningen waarmee de komende 4 jaar duizenden woningen bij worden gebouwd. Deze moeten betaalbaar en toegankelijk zijn voor alle inkomens.
• Studentenkamers. Rotterdam realiseert in de komende 4 jaar 2500 studentenkamers en gaat bestaande studentenwoningen betaalbaarder maken door prijscontroles en via huurteams.
• Internationale studenten. We roepen Den Haag op om te stoppen met het onbegrensd werven van internationale studenten. Voor de studenten die wij verwelkomen in de gemeente Rotterdam moet verantwoordelijkheid genomen worden voor hun huisvesting. Internationale studenten zijn wat ons betreft van harte welkom in Rotterdam, daarom willen we voorkomen dat onderwijsinstellingen misbruik van hen maken door wel de hoge collegegelden op te strijken, maar geen verantwoordelijkheid te nemen voor de noodzakelijke studentenhuisvesting.
• Dakloosheid. Het beste middel tegen dakloosheid is een woning. Een woning is de basis van waaruit je verder kunt. Daarom zorgen wij er op korte termijn voor dat niemand uit huis wordt gezet en bieden we op termijn iedereen een woning aan.

Rotterdam pakt de regie terug

Op dit moment maken projectontwikkelaars de dienst uit en faciliteert de gemeente slechts. Dat moet worden omgedraaid, Rotterdam moet de touwtjes weer in handen nemen om de wooncrisis te bestrijden. Woningbouw onder democratische controle, van en vóór de mensen en niet het grote geld.

• Gemeentelijk bouwen. De bouw van betaalbare woningen wordt weer een gemeentelijke taak zoals dat effectief is aangepakt ten tijde van de legendarische, socialistische Rotterdamse bouwwethouders Arie “beton” Heijkoop en Jan van der Ploeg.
• Gemeentelijk beheer. Voor het beheer van de door Rotterdam gebouwde woningen zal een gemeentelijke beheersorganisatie worden opgezet waarbij goed technisch- en sociaal beheer van de woningvoorraad voorop staat.
• Samenwerking. Rotterdam zoekt de samenwerking met bouwondernemingen die in ruil voor een gunstige grondprijsregeling en een vast winstpercentage betaalbare woningen willen bouwen en beheren.
• Wooncoöperaties. Rotterdam stimuleert en faciliteert bewoners met kennis, een gunstige grondprijsregeling en leningen, die zich organiseren in een wooncoöperatie en tot zelfbouw en/of tot zelfbeheer van betaalbare woningen willen overgaan, zoals bijvoorbeeld de Unie van Wielewalers.
• Aanpak huisjesmelkers. Huisjesmelkers en woningcorporaties laten wijken niet langer verloederen door geen onderhoud te plegen aan hun woningen. Daarom zal er weer een strak handhavingsbeleid komen, waarbij we verhuurders kunnen verplichten om onderhoud uit te voeren. Dit is de laatste 20 jaar verzaakt door de gemeente Rotterdam.

Stimuleren inclusieve woonomgeving

• Versterking van wijken. Rijkere wijken worden versterkt door mensen en gezinnen met praktische beroepen. Wijken als Molenlaankwartier en Kralingen-Oost zullen daarom versterkt worden met betaalbare woningen.
• Gemengd bouwen. We zetten in op de bouw van betaalbare woningen voor een breed segment aan inkomens. Geen exclusieve woontorens in het centrum enkel voor hoge inkomens of kippenhokken waar jonge en kwetsbaar gemaakte huurders worden uitgeknepen.
• Publieke ruimte weer gesteund. De laatste jaren is het onderhoud van de publieke ruimte verwaarloosd. We draaien alle bezuinigingen op deze post terug en gaan de publieke ruimte weer aantrekkelijk maken om in te recreëren, wandelen, ontmoeten, enzovoort.
• Toegankelijke publieke ruimte. Bij het inrichten van de publieke ruimte besteden we speciale aandacht aan toegankelijkheid voor mensen met een handicap, zodat Rotterdam voor iedereen toegankelijk wordt. Ook voor alle woningen die nieuw gebouwd gaan worden is dit een punt van aandacht. Zo moet bijvoorbeeld elk (flat)gebouw rolstoeltoegankelijk zijn.
• Woningbouwverenigingen. Woningbouwcorporaties moeten weer organisaties van en voor de huurders worden. De schaalvergroting van Vestia en Woonstad hebben de Rotterdamse huurders geen enkele zegening gebracht, alleen maar lasten. Socialisten 010 wil deze in zichzelf gekeerde woningcorporaties die hun volkshuisvestingstaak uit het oog zijn verloren opknippen in wijkgebonden, democratisch georganiseerde woningbouwverenigingen.
• Zelfverbetering stimuleren. Rotterdam stimuleert en faciliteert actieve bewoners om zelf verbeteringen in hun wijk door te voeren, bijvoorbeeld op het gebied van buurtactiviteiten, verfraaiing van buitenruimten en speelmogelijkheden voor kinderen.
• Het Nationaal Programma Rotterdam-Zuid, een samenwerkingsverband dat wijken op Zuid moet ontwikkelen, schaffen we af. Dit gedrocht omzeilt bewoners en dient niet hun belangen. We gaan het verbeteren van achterstandswijken organiseren via een zo inclusief mogelijk proces waarbij de wensen van bewoners zelf centraal staan en deze wijken de (financiële) steun krijgen die ze verdienen. Niet losgezongen plucheplakkers/bestuurlijke betweters maar Rotterdammers zelf moeten de macht hebben over dit proces.

Een visie voor de toekomst

Naast praktische oplossingen voor de wooncrisis willen we als Socialisten 010 ook toe naar een fundamenteel ander huisvestingsmodel. Hierbij staat democratische controle en betaalbaarheid centraal.

• Democratisch wonen. We werken geleidelijk toe naar het realiseren van een collectieve, democratisch beheerde woningvoorraad. Dit doen we via het versterken van gedemocratiseerde woningbouwverenigingen, wooncoöperatieven en publieke woningbouw.
• Onteigenen. Op dit moment onteigent de gemeente veelal voor het makkelijker slopen van betaalbare volkswijken. Wij willen onteigening in gaan zetten voor het aanpakken van de macht van particuliere verhuurders. Huisjesmelkers die hun voorraad laten verloederen, te hoge huren vragen of huurders en de gemeente gijzelen met hun machtspositie worden onteigend. We voeren de druk op bij de landelijke overheid voor het versoepelen van de onteigeningsregels zodat gemeenten makkelijker parasitaire huisjesmelkers kunnen aanpakken.
• Sterkere rechtspositie huurders. Om de rechtspositie van de huurders beter te beschermen wordt een vast huurcontract de norm, zeker voor jongeren die nu vaak met tijdelijke huurcontracten en dus permanente woononzekerheid worden afgescheept.
• Leegstand. We maken een einde aan de commercieel gecreëerde leegstand. Dit doen we door kraken te gedogen en te faciliteren, en eigenaren van langdurig leegstaande panden te beboeten of te onteigenen.
• Sociale huur. We schrappen op termijn de inkomensgrens voor sociale huur voor zowel armere groepen als de middeninkomens. Iedereen krijgt recht op een betaalbare woning, met speciale voorrang voor mensen in schrijnende situaties.